Advisering
De Raad van Advies is hoogste en laatste adviseur van de regering en Staten voor wetgeving en bestuur. De Raad behoort met de Staten van Aruba en de Algemene Rekenkamer tot de zogenoemde Hoge Colleges van Staat. Dit zijn instituties die in de Staatsregeling zijn geregeld en onafhankelijk van de regering hun taak uitoefenen.
De Raad van Advies is onafhankelijk adviseur van de regering over:
Als de Staten initiatief voorstellen (afkomstig van een of meer Statenleden) in behandeling wil nemen, wordt eerst de Raad om advies over het desbetreffende initiatief voorstel gevraagd.
Daarnaast is de Raad bevoegd om uit eigener beweging advies uit te brengen over aangelegenheden die tot zijn werkterrein horen.
De regering of de Staten kunnen de Raad ook verzoeken om advies uit te brengen over aangelegenheden van wetgeving en bestuur en van andere aangelegenheden die niet per definitie tot het werkterrein van de Raad behoren.
Totstandkoming advies
Ontwerp-landsverordeningen en ontwerp-landsbesluiten, houdende algemene maatregelen, van de regering worden op verzoek van de minister van Justitie door de Gouverneur ter advisering aan de Raad voorgelegd. De Raad brengt zijn advies uit nadat er kennis is genomen van de al dan niet wettelijk voorgeschreven adviezen van externe adviesorganen en andere onderliggende beleidsdocumenten.
Elk advies wordt voorbereid door het wetenschappelijk bureau, die het conceptadvies voorlegt aan de Raad, die het vervolgens, al dan niet met aanpassingen, vaststelt.
De Raad vergadert in principe elke week. Deze vergaderingen zijn besloten.
Op de website is te zien welke ontwerpen bij de Raad aanhangig zijn en welke in behandeling zijn genomen. Bij de advisering hanteert de Raad een behandeltermijn.
De advisering gebeurt rechtstreeks aan de minister van Justitie. Voor zover het een ontwerplandsverordening betreft adviseert de Raad vóór het ontwerp bij de Staten wordt ingediend. In geval van een door één of meer Statenleden ingediend initiatiefvoorstel adviseert de Raad vóór de vaststelling daarvan, rechtstreeks aan de Staten.
Eindoordeel advies
Aan het slot van het advies geeft de Raad zijn eindoordeel, oftewel dictum over het ontwerp. Het dictum van de Raad kent vijf varianten, graderend van zeer positief tot zeer kritisch. Een zeer positief advies (dictum 1) wordt een blanco-advies genoemd en bevat geen bezwaren tegen het ontwerp. De Raad kan ook een kritisch dictum over een ontwerp geven (dicta 4 en 5). Dit ontwerp dient dan opnieuw in de ministerraad aan de orde te worden gesteld.
Er bestaan ook gevallen waar de Raad geen dictum kan of wil geven. Het betreffen hier onder meer gevallen van ontwerpen die aanzienlijke fouten bevatten of ontwerpen die ontoereikende gegevens bevatten, waardoor een volledige toetsing door de Raad niet mogelijk is. Deze ontwerpen worden door de Raad geretourneerd.
Nadat de Raad advies heeft uitgebracht, stelt de minister een ‘nader rapport’ op aan de Gouverneur: hierin geeft hij zijn mening weer over het advies van de Raad.
Openbaarheid van de adviezen
De adviezen van de Raad zijn in principe openbaar en voor iedereen toegankelijk. De openbaarstelling vindt echter niet gelijktijdig met het uitbrengen van het advies plaats. Een advies aangaande een ontwerp-landsverordening van de regering wordt pas op het moment dat het ontwerp bij de Staten wordt ingediend, openbaar gesteld.
De openbaarmaking van een advies over een landsbesluit, houdende algemene maatregelen, vindt plaats op het moment dat het desbetreffende landsbesluit wordt gepubliceerd.
De adviezen betreffende initiatief ontwerp-landsverordeningen worden openbaar gemaakt op het moment dat de Staten de goedgekeurde initiatief ontwerp-landsverordeningen aan de regering hebben aangeboden.
Zodra een advies openbaar is, is het beschikbaar op de website van de Raad van Advies.